Cuốn sách “Xây dựng để trường tồn” do hai đồng tác giả người Mỹ Jim Collins và Jerry Porras viết về 18 công ty thành công nhất thế giới trong 100 năm qua. Có hai điểm chung nổi bật của những thương hiệu vĩ đại này: trong suốt chiều dài phát triển của mình, họ không bao giờ thay đổi triết lý kinh doanh, những giá trị cốt lõi luôn duy trì nhất quán; những người lãnh đạo các công ty này luôn đặt tên tuổi công ty cao hơn bất cứ cá nhân nào, các thế hệ lãnh đạo luôn có tính kế thừa và không bị phủ thuộc vào ảnh hưởng cá nhân của người tiền nhiệm ảnh hưởng đến sự phát triển trường tồn của công ty.
Thế giới môn túc cầu giáo đã rất hụt hẫng khi nghe tin Sir Alex Ferguson đã chính thức tuyên bố chia tay. Ai cũng biết ngày ly biệt rồi sẽ đến nhưng rồi không ai có thể trốn chạy được cảm giác trống vắng trong lòng.
Sẽ có những ý kiến nghờ vực, thậm chí bi quan cho rằng, không ai có thể thể mặc vừa chiếc hồng bào quá lộng lẫy, quá vĩ đại của Sir Alex để lại. Theo đó, United có thể sẽ không còn là thế lực thống trị Premier League và sẽ không còn được kính nể ở Champion League.
Riêng Sir Alex Ferguson không tin điều này. Và ông có lý do của mình.
Đã 26 năm dẫn dắt United, triết lý vận hành của ông là rất xuyên suốt: không có ai đứng cao hơn cái tên Manchester United, kể cả cá nhân ông. Đội bóng này đã sản sinh ra rất rất nhiều những cá nhân kiệt xuất. Nhưng kiệt xuất đến đâu, cũng chỉ là những mảnh ghép tạo cái tên quyến rũ United mà thôi. Khi những mảnh ghép này không còn phù hợp (bất kể vì lý do khách quan hay chủ quan), nó sẽ ngay lập tức được thay thế bằng những mảnh khác, phù hợp hơn, rực rỡ hơn. Những tên tuổi lớn như D. Beckham, R. Keen, V. Nisterooy hay C. Ronaldo lần lượt rời Old Trafford đều vì lý do duy nhất: Tất cả vì sự phát triển liên tục, vì sự trường tồn của United.
Nhiều người cho rằng ở United chỉ có một ngôi sao không thể thay thế – Sir Alex. Chỉ có một người không tin – đó là chính ông, ngài “máy sấy tóc” độc tài mà lãng mạn, mơ mộng nhưng rất thực tế.
Cũng như những bộ óc vĩ đại của các thương hiệu vĩ đại nhất thế giới được nêu tên trong cuốn “Xây dựng để trường tồn” của Jim Collin, Sir Alex hiểu sâu sắc rằng, ông cũng chỉ là một mảnh ghép tạo nên bức tranh đắt giá mang tên Manchester United.
Nhưng nói gì thì nói, tương lai của United trong những ngày sắp tới lại lại lơ lửng một dấu hỏi to đùng: người kế nhiệm có phải là mảnh ghép đủ “lớn” để lấp chỗ trống vào mảnh ghép bất tử mang tên Alex Ferguson.
Vấn đề không hẳn là Manager mới có đủ tài để duy trì vị thế dẫn đầu của United (ít nhất là tại Premier League). Với truyền thống và tảng hiện nay của đội chủ sân Old Trafford, đây có thể là nhiệm vụ khó, nhưng vẫn chưa hẳn là bất khả thi.
Cần duy trì được giá trị vô hình của Quỷ Đỏ – quyến rũ, mạnh mẽ và cá tính. Đây là những giá trị cốt lõi đã làm nên bản sắc thương hiệu Manchester United. Nó được duy trì từ thế hệ B. Charton, G. Best, E. Cantona, R. Giggs hay W. Rooney hiện nay.
Năm sau, Man United có thể chưa có ngay chiếc cúp PM thứ 21, có thể chưa thể đặt vào phòng truyền thống chiếc cúp Champion League thứ 4. Không sao. Nhưng Quỷ đỏ thời kỳ hậu Sir Alex không được phép đánh mất hình ảnh và giá trị cốt lõi của mình. Điệp vụ vô cùng thách thức này chỉ dành cho những người có trái tim dũng cảm, có tham vọng, có thực tài và quan trọng vô cùng – có cùng triết lý xây dựng United với người tiền nhiệm vĩ đại.
David Moyes đã chính thức thay thế Sir Alex. Nhưng sẽ còn rất lầu sự quan tâm cho người đến thay thế sẽ không át nổi nỗi nhớ cho dành người ra đi.
Từ mùa 2013-2014, đường pitch sân Old Traffod sẽ cô đơn lắm khi không còn được chứng kiến bước chân khoan thai quen thuộc; Khu vực Home team sẽ có nốt lặng buồn vì thiếu đi hình ảnh cụ già 71 tuổi nhảy cẫng như đứa trẻ lên 3 mỗi khi United ghi bàn; Và cả Nhà Hát của những giấc mơ sẽ bớt thi vị vì không còn những khoảnh khắc xúc động của Sir Alex tạo ra theo diễn biến các trận cầu kịch tính. Sẽ không còn cái cảnh ông cụ lại “tăng tốc” nhai kẹo cao su theo tốc độ mỗi trận đấu của United. Không ai không xúc động khi nhớ lại hình ảnh bàn tay ông run rẩy thế nào khi đoàn quân của mình bất lực trước Barca tại trận chung kết năm 2011; chẳng ai quên được khuôn mặt đỏ bừng, hành động vụt đứng phắt dậy, đẩy bay cả trợ lý của mình để chạy phăng phăng xuống sân phản đối vị trọng tài rút thẻ đỏ đuổi anh chàng Nani trong trận United thua Real Madrid tứ kết lượt về Champion League mùa 2012-2013.
Sir Alex rất “máu” chiến và rất hiếu thắng.Ông tự hào vô cùng với hàng cơ số những chiếc cúp đã đạt được cho United. Nhưng đừng cho rằng ông chỉ “chiến đấu” vì những chiếc cúp. Thành tích dù lừng lẫy bao nhiêu đi chăng nữa cũng sẽ qua đi. Sẽ chỉ còn tình yêu ở lại. Chính tình yêu và đam mê bất tận dành trái bóng tròn mới là điều vĩ đại nhất ở Sir Alex.
Ông đã quyết định dừng cuộc phiêu lưu nhiều thử thách nhưng tràn đầy cảm hứng với United lúc ông cảm thấy cần phải thế. Nhưng chắc chắn trong số chúng ta ai cũng hiểu rằng dừng lại nhưng không có nghĩa là kết thúc. Hai câu kết trong bài hát trữ tình bất hủ “Hotel California” đã lột tả rất đúng điều này:
You can check out any time you like
But you can never leave
Sir Alex đã check out (trả phòng) tại Nhà Hát của những Giấc mơ. Nhưng trong thâm tâm ông never leave (không bao giờ từ bỏ) tình yêu bất tận của mình cho mảnh đất này – từng ngọn cỏ, từng chỗ ngồi, từng viên gạch trên con đường hầm dẫn ra sân. Suốt 26 năm ròng. Một ngày như mọi ngày. Yêu thương đong đầy. Tất cả vẫn tươi mới như ngày hôm qua vậy.
Khi công bố quyết định chia tay “đại gia đình” United, ông đã bật khóc trước các cầu thủ tại sân tập Carrington. Chẳng có điều gì xúc động hơn giọt nước mắt mặn chát tình yêu dành cho ngôi nhà ông đã sống suốt 26 năm ròng.
Xúc động nhưng không mềm yếu, sau đó ông đã bình thản nói về tương lai của United:
“Điều quan trọng là tôi đã để lại một bộ khung mạnh nhất có thể và tôi tin rằng mình đã làm tốt nhất những gì cho đội bóng. Đây là một tập thể có đẳng cấp để vô địch các giải đấu, có sự cân bằng về mặt tuổi tác, có sự tiếp nối thành công ở đẳng cấp cao nhất và sự kế thừa của những cầu thủ trẻ sẽ tạo ra một tương lai bền vững cho M.U”
Vâng, một tương lai bền vững cho United: xây dựng để trường tồn. Không phải cho cá nhân ông mà cho Manchester United. Đó chính là thông điệp của con người vĩ đại dành cho câu lạc bộ vĩ đại.
David Moyes, ông đã bao giờ nghe thông điệp này? Ông đã sẵn sàng cho thử thách ngàn cân và vinh quang tột đỉnh. Chúc may mắn!
Nguyễn Đức Sơn
Giám đốc chiến lược thương hiệu – Richard Moore Associates